قرآن و خبر از گلف استریم

مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ/ بَیْنهُمَا بَرْزَخٌ لا یَبْغِیَانِ.الرحمن19و20
دو دریاى مختلف را در کنار هم قرار داد، در حالى که با هم تماس ‍ دارند.
اما در میان آن دو برزخى است که یکى بر دیگرى غلبه نمى کند!
منظور از این دو دریا به گواهى آیه 53 سوره ((فرقان )) دو دریاى آب ((شیرین )) و ((شور)) است ، آنجا که مى فرماید و هو الذى مرج البحرین هذا عذب فرات و هذا ملح اجاج و جعل بینهما برزخا و حجرا محجورا: ((او کسى است که دو دریا را در کنار هم قرار داد یکى گوارا و شیرین است و دیگرى شور و تلخ ، و در میان آنها برزخى قرار داد تا با هم مخلوط نشوند)).
اما در اینکه این دو دریاى شیرین و شور کجاست که بر یکدیگر غلبه نمى کنند؟ و این برزخى که میان آن دو قرار دارد چیست ؟ در میان مفسران گفتگو بسیار است.
گلف استریم ، و رودهاى عظیم دریائى !
اگر تعجب نکنید در سراسر اقیانوسهاى جهان رودهاى عظیمى در حرکت است که یکى از نیرومندترین آنها ((گلف استریم )) نام دارد.
این رود عظیم از سواحل آمریکاى مرکزى حرکت مى کند و سراسر اقیانوس اطلس را مى پیماید و به سواحل اروپاى شمالى مى رسد.
این آبها که از مناطق نزدیک به خط استوا حرکت مى کنند گرم هستند، و حتى رنگ آنها گاه با رنگ آبهاى مجاور متفاوت است ، و عجب اینکه عرض همین رود عظیم دریائى (گلف استریم ) در حدود 150 کیلومتر و عمق آن چند صد متر مى باشد! سرعت آن در بعضى از مناطق به قدرى است که در یکروز 160 کیلومتر راه را طى مى کند.

××××××××××××××××××××××        کل مطلب را از اینجا بخوانید        ×××××××××××××××××××××××

مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ/ بَیْنهُمَا بَرْزَخٌ لا یَبْغِیَانِ.الرحمن19و20
دو دریاى مختلف را در کنار هم قرار داد، در حالى که با هم تماس ‍ دارند.
اما در میان آن دو برزخى است که یکى بر دیگرى غلبه نمى کند!
منظور از این دو دریا به گواهى آیه 53 سوره ((فرقان )) دو دریاى آب ((شیرین )) و ((شور)) است ، آنجا که مى فرماید و هو الذى مرج البحرین هذا عذب فرات و هذا ملح اجاج و جعل بینهما برزخا و حجرا محجورا: ((او کسى است که دو دریا را در کنار هم قرار داد یکى گوارا و شیرین است و دیگرى شور و تلخ ، و در میان آنها برزخى قرار داد تا با هم مخلوط نشوند)).
اما در اینکه این دو دریاى شیرین و شور کجاست که بر یکدیگر غلبه نمى کنند؟ و این برزخى که میان آن دو قرار دارد چیست ؟ در میان مفسران گفتگو بسیار است ، و بعضى تعبیراتى دارند که نشان مى دهد وضع دریاهاى زمین در آن زمان براى آنها کاملا مشخص نبوده است ، از جمله اینکه گفته اند: منظور از این دو دریا دریاى فارس و دریاى روم است ، در حالى که امروز مى دانیم این هر دو دریا آب شور دارد و برزخى در میان آن دو نیست .

یا اینکه گفته اند: منظور دریاى آسمان است ، و دریاى زمین که اولى شیرین و دومى شور است ، در حالى که مى دانیم دریائى در آسمان وجود ندارد جز ابرها و بخاراتى که از اقیانوسهاى زمین برمى خیزد.
یا اینکه گفته اند: منظور از دریاى شیرین آبهاى زیرزمینى است ، که با آبهاى دریاها مخلوط نمى شود، و برزخ میان این دو دیوارهاى این مخازن آنها است .
در حالى که مى دانیم در زیرزمین چیزى به صورت دریا کمتر یافت مى شود، بلکه ذرات آب در لابلاى ذرات خاک و شن مرطوب مخفى و پنهان است هنگامى که در نقطه اى چاه مى کنند این رطوبتها تدریجا جمع شده و آب ظاهر مى گردد، بعلاوه لؤ لؤ و مرجان که در آیات بعد به آن اشاره شده از آبهاى زیرزمینى به دست نمى آید.

پس منظور از این دو دریا چیست ؟  رودخانه هاى عظیم آب شیرین هنگامى که به دریاها و اقیانوسها مى ریزند معمولا دریائى از آب شیرین در کنار ساحل تشکیل مى دهند و آب شور را به عقب مى رانند و عجب اینکه تا مدت زیادى این دو آب شیرین و شور به خاطر تفاوت درجه غلظت به هم آمیخته نمى شوند.
در مسافرت با هواپیما در مناطقى که این رودخانه ها به دریا مى ریزند منظره دریاهاى آب شیرین و شور که در کنار هم قرار دارند و از هم جدا هستند به خوبى از بالا نمایان است ، و هنگامى که کناره این آبها به یکدیگر مخلوطشوند آبهاى شیرین تازه جاى آنها را مى گیرند، به طورى که این دو دریاى جدا از هم دائما جلب توجه مى کند.
جالب اینکه به هنگام مد دریا که سطح اقیانوس بالا مى آید آبهاى شیرین به عقب رانده مى شود، بى آنکه با آب شور مخلوط گردد (مگر در مواقع خشکسالى و کم آبى ) و قسمت زیادى از خشکى را مى پوشانند، لذا ساحلنشینان در این مناطق با مهار کردن این آبهاى شیرین نهرهاى زیادى در منطقه ساحلى به وجود مى آورند که به وسیله آن زمینهاى فراوانى مشروب مى شود.
این نهرها که از برکت جزر و مد ساحلى و تاثیر آن در آب این نهرها به وجود مى آید در شبانه روز دو بار از آب شیرین پر و خالى مى شود، و وسیله بسیار مؤ ثرى براى آبیارى مناطق وسیعى هستند.
درباره این دو دریا تفسیر جالب دیگرى از ناحیه بعضى گفته شده که منظور از آن احتمالا جریان ((گلف استریم )) است.

گلف استریم ، و رودهاى عظیم دریائى !
اگر تعجب نکنید در سراسر اقیانوسهاى جهان رودهاى عظیمى در حرکت است که یکى از نیرومندترین آنها ((گلف استریم )) نام دارد.
این رود عظیم از سواحل آمریکاى مرکزى حرکت مى کند و سراسر اقیانوس اطلس را مى پیماید و به سواحل اروپاى شمالى مى رسد.
این آبها که از مناطق نزدیک به خط استوا حرکت مى کنند گرم هستند، و حتى رنگ آنها گاه با رنگ آبهاى مجاور متفاوت است ، و عجب اینکه عرض همین رود عظیم دریائى (گلف استریم ) در حدود 150 کیلومتر و عمق آن چند صد متر مى باشد! سرعت آن در بعضى از مناطق به قدرى است که در یکروز 160 کیلومتر راه را طى مى کند.

تفاوت درجه حرارت این آبها با آبهاى مجاور در حدود 10 تا 15 درجه است ، و لذا حاشیه غربى آنرا دیوار سرد مى نامند.
((گلف استریم )) بادهاى گرمى به وجود مى آورد، و مقدار قابل توجهى از حرارت خود را به طرف کشورهاى شمالى قاره اروپا مى برد، و هواى آن کشورها را بسیار مطبوع مى کند، و شاید اگر این جریان نبود زندگى در آن کشورها بسیار سخت و طاقت فرسا بود.

باز تکرار مى کنیم ((گلف استریم )) یکى از این رودهاست ، و در آبهاى پنج قاره جهان نظیر این جریان دریائى فراوان است و عامل اصلى آن تفاوت حرارت منطقه استوائى زمین و مناطق قطبى است چون آب گرم سبک‌تر از آب سرد است بنابراین روی آب سرد حالت شناور دارد و به حرکت خود ادامه می دهد.
این موضوع را با یک تجربه ساده مى توان دریافت : اگر ظرف بزرگ آبى داشته باشیم در یک طرف آن قطعه یخى قرار دهیم ، و در طرف دیگر قطعه آهن داغى ، و روى سطح آب کمى کاه بریزیم ، مى بینیم جریانى در سطح این آب پیدا مى شود و آبها آهسته از آن منطقه گرم به سوى منطقه سرد حرکت مى کنند، عین این ماجرا در کل دریاهاى جهان روى مى دهد، و سرچشمه پیدایش این رودهاى دریائى است .

عجب اینکه این رودهاى عظیم دریائى با آبهاى اطراف خود کمتر آمیخته مى شوند و هزاران کیلومتر راه را به همان صورت مى پیمایند و مصداق ((مرج البحرین یلتقیان بینهما برزخ لا یبغیان )) را به وجود مى آورند!

و از آن جالبتر اینکه در محل برخورد این آبهاى گرم با آبهاى سرد مجاور، پدیده اى رخ مى دهد که براى انسان بسیار پرسود است ، زیرا در محل تقاطع این آبهاى گرم و سرد یکنوع حالت بى حسى یا مرگ دست جمعى براى حیوانات ذره بینى که در میان آب معلق هستند به وجود مى آید، و از این راه ماده غذائى فراوان و بى حساب جمع مى شود که سبب جلب دسته هاى بزرگ ماهیان مى گردد، و به این ترتیب این منطقه یکى از بهترین مناطق صید ماهى در کره زمین است .
و لذا یکى از تفسیرها براى آیات فوق همین است و منافاتى با سایر تفسیرها ندارد و جمع میان همگى ممکن است .

امروزه برخی دانشمندان نگران این امر هستند که ما به سرعت در حال نزدیک شدن به این آینده‌ی شوم هستیم. محققان مرکز ملی اقیانوس شناسی بریتانیا متوجه کاهش سرعت در گلف استریم از اواخر دهه‌ی 1950 میلادی تاکنون شده‌اند و گمان می برند که افزایش آبهای حاصل از ذوب یخ‌های قطب شمال و گرینلند، مسئول در هم شکستن این چرخه است و بیم آن دارند که ادامه‌ی این روند موجب افت شدید و چشمگیر دما در مناسب‌ترین محل‌های زندگی بشر خواهد بود.

با وجود اصل رقیق شدن آب اقیانوس‌ها بدلیل ذوب یخ‌های قطبی، بعضی قسمتهای برخی از اقیانوس‌ها در حال نمکی تر شدن هستند. بعنوان مثال در قسمت‌های جنوبی اقیانوس اطلس مقدار بارش بشدت کم شده و میزان تبخیر افزایش یافته است و حاصل این امر افزایش 0.5 درصدی غلظت آب آن منطقه طی 40 سال اخیر است.

 تفسیرى از بطون آیات
در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده است که در تفسیر آیه مرج البحرین یلتقیان ... فرمود: "على و فاطمه (علیهم السلام ) بحران عمیقان ، لایبغى احدهما على صاحبه ، یخرج منهما اللؤ لؤ و المرجان ، قال : الحسن و الحسین (علیهم السلام )":
"على و فاطمه دو دریاى عمیقند که هیچیک بر دیگرى تجاوز نمى کند، و از این دو دریا لؤ لؤ و مرجان یعنى حسن و حسین خارج شده اند".
در تفسیر ((در المنثور)) همین معنى از بعضى از صحابه پیامبر (صلى اللّه علیه و آله ) نقل شده است .

مرحوم ((طبرسى )) نیز در ((مجمع البیان )) آنرا با مختصر تفاوتى نقل کرده است مى دانیم قرآن مجید داراى بطونى است و یک آیه ممکن است چندین معنى ، و یا دهها معنى داشته باشد، و آنچه در این حدیث آمده است از بطون قرآن مى باشد که منافاتى با معنى ظاهر آن ندارد.

برگرفته از تفسیر نمونه